وزیر نیرو در جمع قضات دیوان عدالت اداری:

به‌گزارش روابط عمومی شرکت آب منطقه ای تهران، مهندس "حمید چیت‌چیان" امروز (شنبه) در نشست قضات دیوان عدالت اداری با اعلام این مطلب اظهار کرد: امروز مسائل آب کشور از سطح یک معضل و مشکل معمولی فراتر رفته و به یک بحران تمام عیار در کشور تبدیل شده است و حل این بحران به طور قطع از دست یک دستگاه خارج است.

چیت‌چیان اضافه کرد: مسئولیت مدیریت آب کشور با وزارت نیرو است، اما در بحران کنونی که همه شئون اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و حتی امنیتی کشور را تحت شعاع قرار داده است یک دستگاه به تنهایی قادر نخواهد بود تا همه این مشکلات را حل نماید و به همین دلیل نیاز است تا با عزم جدی و با کمک و همکاری و تعامل بین همه دستگاه های مربوطه در راه حل مشکل گام برداریم.

وزیر نیرو تصریح کرد: یک نمونه بارز و مثبت در زمینه همکاری و تعامل بین دستگاه‌ها را می توان در حل مشکل تصرفات حریم و بستر رودخانه "کشف‌رود" در نزدیکی شهر مشهد و در استان خراسان رضوی مثال زد؛ در طول 50 کیلومتر از این رودخانه که آب را از غرب به شرق منطقه منتقل می‌سازد و در مجاورت شهر مشهد قرار دارد به دلیل اینکه ظرفیت تصفیه‌‍خانه‌های موجود کمتر از فاضلاب شهرهای اطراف و حاشیه رودخانه است این فاضلاب وارد رودخانه کشف رود شده و یک رودی از فاضلاب را جاری ساخته بود که هم بهداشت و همه محیط زیست منطقه را با خطر جدی مواجه کرده بود.

وزیر نیرو در ادامه بیان کرد: در کنار این رودخانه و در چنین فضایی ساخت آلونک‌ها و بیغوله‌های غیرمجاز و همچنین کارگاه‌های و کارخانه های متعدد با فاضلاب صنعتی مستقر شده بودند که همگی در حریم و بستر رودخانه قرار داشت و زمین‌های کشاورزی منطقه نیز از محل فاضلاب این رودخانه تغذیه و آبیاری می‌شد و بنابراین تمام سبزی و صیفی کاری‌های انجام شده که مستقیم به شهر مشهد منتقل می‌شد آلوده به فاضلاب خام بود. از سوی دیگر این مناطق تبدیل به یک مرکز فساد و مبادله مواد مخدر شده بود.

چیت‌چیان یادآور شد: تعامل و هماهنگی بین دستگاه‌های اجرایی، انتظامی و قضایی در چنین فضایی، با ایجاد یک عزم راسخ و جدی سبب شد تا یک معضل اجتماعی، زیست محیطی، بهداشتی و بالاخره یک بحران در اطراف شهر مشهد به طور کامل پاک‌سازی و حل شود.

وی اظهار کرد: پس از عملیات قلع و قمع گسترده و پاکسازی 49 کیلومتر از طول رودخانه کشف‌رود که شش ماه به طول انجامید، زمین‌ها به جهت ایجاد فضای سبز به شهرداری منطقه واگذار شد.

وی با طرح این سوال که چرا چنین کاری عملی شد و آیا قانون تغییری کرده بود، گفت: با وجود اینکه برای حل این معضل قرار بود تا به محیط زیست 160 میلیارد تومان بودجه داده شود تا مشکل را حل نماید، اما تاکنون حتی یک ریال آن نیز پرداخت نشده است، با این وجود هماهنگی و تعامل بین دستگاه‌ها توانست این مشکل را به کلی برطرف کند.

چیت‌چیان تصریح کرد: اگر قرار بود به روال گذشته عمل شود، باید برای تک تک تاسیسات و ابنیه غیرمجاز پرونده تشکیل می‌شد و پس از آن روال قضایی و قانونی را طی می کرد تا در نهایت منجر به حکم شود؛ بنابراین می توان با عزم راسخ و بر مبنای قانون هر بحران اجتماعی و یا زیست محیطی و یا هر بحران دیگری را حل و فصل نمود.

وی یادآور شد: این نشست نیز برای ایجاد عزم مشترک بین دستگاه‌های اجرایی وزارت نیرو با دیوان عدالت اداری و دستگاه قضایی است تا در زمینه قانون تعیین تکلیف چاه‌های فاقد پروانه همفکری و تعامل داشته باشد.

وزیر نیرو با اشاره به علائم  بحران آب در کشور گفت: اولین علامت بحران آب و خشکسالی این است که در طول سال‌های اخیر تعداد زیادی از دریاچه‌ها و تالاب‌های و حتی رودخانه‌ها در کشور خشک شده است. وضعیت دریاچه ارومیه، بختگان و گاوخونی نمونه‌هایی از وضعیت بحران آب در کشور است.

وی اضافه کرد: دومین مساله، دشت‌های کشور است که یک به یک به دلیل برداشت های غیرمجاز و اضافی از آب‌های زیرزمینی در حال فرونشست و شکاف‌های عمیق است. تنها در دشت تهران حدود 36 سانتیمتر فرونشست هر سال اتفاق می‌افتد که این معضل اگر چاره جویی نشود تمام تاسیسات شهری از شبکه‌های آب و فاضلاب گرفته تا برق، گاز و حتی ساختمان ها و پل‌ها را دچار مشکل خواهد کرد.

وزیر نیرو ادامه داد: ما در طول سال های مختلف تعداد زیادی سد در سطح کشور ساخته ایم که بسیاری از آنها منشا خیر و برکت برای کشور عزیزمان بوده‌اند، اما تعداد بسیار اندکی از آن‌ها به دلیل برداشت بی رویه در بالادست سدها و همچنین کاهش بارندگی در حوضه آبریز دچار کاهش ذخیره آب شده و یا خشک شده اند.

چیت‌چیان تصریح کرد: بعضی از رودخانه‌های کشور از دو یا چند رودخانه تشکیل می‌شوند و در آن تعدادی از استان‌ها سهیم هستند؛ مانند رودخانه سفیدرود که 9 استان کشور در آن سهیم و دخیل هستند و بنابراین در بالادست رودخانه آب برداشت می‌شود و این امر سبب محدودیت برداشت در پایین دست رودخانه می‌شود.

چیت‌چیان همچنین با اشاره به دلایل وقوع بحران آب در ایران اظهار کرد: اولین دلیل خشکسالی 15 ساله‌ای است که کشور با آن مواجه شده است. امروز متوسط بارش کشور از 250 میلی‌متر به حدود 205 میلی‌متر رسیده به این معنی که 20 تا 25 درصد از بارش‌های کشور کاسته شده است.

وی ادامه داد: دومین دلیل مساله تغییر اقلیم است. اکنون بارش‌هایی که در کشور به صورت برف بوده به بارش تبدیل شده است، یا بارش‌های مستمر و دنبال هم کمتر شده که تبخیر آن نیز طبیعتا بیشتر و سریع‌تر اتفاق می‌افتد و در نتیجه این آب نه به جریانات سطحی می‌رود و نه در منابع زیرزمینی ذخیره می‌شود.

وزیر نیرو افزایش جمعیت و افزایش مصرف آب را سومین دلیل در ایجاد بحران آب در کشور دانست و گفت: دشت اصفهان که زمانی تنها 30 تا 40 هزار هکتار زمین کشاورزی داشت امروز بالغ بر 200 هزار هکتار زمین کشاورزی دارد که در واقع این عدد پنج برابر گذشته است. از سوی دیگر جمعیت اصفهان و اطراف آن به حدود چهار میلیون نفر رسیده است و صنایع و کارخانجات متعددی نیز در اطراف آن شکل گرفته که همه این ها نیازمند آب است؛ بنابراین منابع محدود و کم شده در حالی‌که مصرف افزایش یافته است و این اصلی ترین دلیل برای بحران آب در کشور است.

وی همچنین با بیان اینکه 55 درصد از کل مصرف آب کشور از منابع آب زیرزمینی تامین می‌شود گفت: منابع آب زیرزمینی دو بخش است؛ یکی منابع آب دینامیک و دیگری آب های استاتیک. در آب‌های دینامیک، مقداری که هر سال پس از بارش و برف جاری می شود یا تبخیر شده، یا به صورت سطحی جاری می شود و یا در زیرزمینی ذخیره می‌گردد، بنابراین آن بخش از آب که هر سال به صورت معمول وارد زیرزمین شده و هرسال زمین در حال تغذیه از ان است منابع دینامیک آب نام دارد. اما آن بخشی که سال ها طول کشده تا ذخیره شود آب های استاتیک است که میزانش افزایش نمی یابد و هرمقداری که از آن کاسته شود دیگر جایگزین نخواهد شد.

چیت چیان اظهار کرد: باید اعلام کنم که ما در سال های اخیر 110 میلیارد مترمکعب از منابع آب استاتیک کشور را مصرف کرده ایم که در واقع حفر چاه های غیرمجاز و برداشت های اضافی این معضل را به‌وجود آورده است.

وی با بیان اینکه وزارت نیرو برنامه ویژه‌ای را برای خروج از بحران تدارک دیده است، گفت: برنامه ای که وزارت نیرو با استفاده از ظرفیت تمامی کارشناسان و متخصصان حوزه آب تدوین کرده است اینکه در تمامی 609 حوزه مطالعاتی موجود اندازه گیری دقیقی از ظرفیت آب زیرزمینی انجام دهد و میزان قابل برداشت و همچنین استفاده در بخش‌های کشاورزی، شرب و صنعت و همچنین فضای سبز را برنامه‌ریزی نماید، که این کار انجام شده و مشخص شده که اگر 5.7 میلیارد مترمکعب در سال از برداشت‌های فعلی کاسته شود می توان پس از 20 سال تا حدودی کسری به‌وجود آمده در منابع آب زیرزمینی جبران شود و سطح ایستابی آب در زمین به صورت طبیعی خود بازگردد.

چیت‌چیان اظهار کرد: این کارها نیازمند اقداماتی از قبیل بسته شدن تمامی چاه های غیرمجاز، ساماندهی اضافه برداشت چاه‌های مجاز و کنترل آن از طریق نصب کنتورهای هوشمند، نظارت دقیق تیم های گشت و بازرسی در کل کشور، افزایش و نصب تجهیزات پیزومتریک به منظور رصد و سنجش لحظه ای میزان آب زیرزمینی و موارد دیگر دارد که باید اجرایی شود.

وزیر نیرو در پایان سخنان خود و با نتیجه گیری از مسائلی که طرح شده است، گفت: برنامه‌ریزی برای این امور انجام شده و آمادگی لازم برای اجرای آن نیز فراهم شده است. از سوی دیگر، اعتبارات لازم برای احیا و تعادل بخشی آب‌های زیرزمینی در مقایسه با سال های گذشته 14 برابر شده تا با کاهش اعتبارات طرح های سازه‌ای و سدسازی در کشور به این بخش توجه ویژه و جدی تری صورت گیرد.

چیت‌چیان تاکید کرد: اعتقاد ما بر این است که اگر در این کار موفق شویم می‌توانیم آینده تمدن ایران را نجات دهیم و اگر کوتاهی و قصوری صورت گیرد دشت‌ها به تدریج و یکی پس از دیگری خشک شده و امکان برداشت آب را دیگر نخواهد داشت، ضمن اینکه کشاورزی در چنین دشت‌هایی نابود شده و حیات دشت از بین خواهد رفت.

وی تعامل، همکاری و هماهنگی بین دستگاه‌های اجرایی، انتظامی و قضایی به ویژه دیوان عدالت اداری را در طی کردن این مسیر خواستار شد و تاکید کرد: قوانین محکم و خوبی در حوزه آب کشور وجود دارد که امیدواریم با همدلی و اتفاق نظر و راهنمایی مجموعه دیوان عدالت اداری در این گردهمایی، بتوان به وظیفه ملی و شرعی خود عمل کرده و دستورات مقام معظم رهبری در پاسداشت و حفاظت از منابع حیاتی آب را جامه عمل بپوشانیم.

چیت‌چیان ابراز امیدواری کرد: با مدیریت صحیح و استفاده بهینه از آب در بخش‌های مختلف از جمله بخش کشاورزی آب را که مایه شکوفایی، حیات و رشد اقتصاد کشور است به بهترین شکل مدیریت کرد.