به گزارش روابط عمومی شرکت آب منطقه ای تهران، "آلاله قائمی" با بیان این مطلب اظهار کرد: این طرح از پروژه‌های تقاضا محور بوده که پس از فراخوان سراسری و دریافت 12 پروپوزال از دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزشی و پژوهشی، در نهایت تیم پژوهشی دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی گرگان بر اساس شرح خدمات تکمیلی، روش انجام کار، توانمندی و تجربیات تیم پژوهشی با مبلغ پیشنهادی 1،688،000،000 ریال انتخاب گردید.
وی ادامه داد: پژوهشگر اصلی طرح "واحدبِردی شیخ" عضو هیأت علمی دانشگاه منابع طبیعی و علوم کشاورزی گرگان است که امور مترتب بر راهبری پروژه بر عهده گروه تحقیقات کاربردی شرکت و نظارت پروژه با گروه حفاظت و بهره‌برداری از آب های سطحی زیر مجموعه دفتر بهره‌برداری و نگهداری از تأسیسات آبی و برقابی بوده‌است.
قائمی با بیان اینکه این تحقیق با هدف بررسی سهم تغییر اقلیم و مداخلات مستقیم انسانی در کاهش آبدهی حوضه رودخانه حبله‌رود که یکی از زیر حوضه‌های مهم حوزه آبخیز کویر مرکزی ایران می باشد، برنامه‌ریزی‌شده است، افزود: حوزه آبخیز حبله رود، تأمین کننده اصلی منابع آب سطحی و زیرزمینی دشت گرمسار و سمنان می‌باشد که دارای فعالیتهای گسترده کشاورزی و صنعتی است. آمارها و شواهد زمینی و اظهارات مسوولین و مدیران منطقه ای و محلی حاکی از کاهش قابل ملاحظه آبدهی رودخانه حبله‌رود و افت شدید سطح ایستابی آبخوانهای منطقه است.
رییس گروه تحقیقات کاربردی شرکت همچنین اضافه کرد: این امر موجب ایجاد تنش بین دو استان سمنان و تهران و همچنین ایجاد تنش بین کشاورزان حوضه در بالادست و پائین دست شده است. در این تحقیق، پس از بررسی تغییر اقلیم و فعالیت های انسانی و تأثیر هر یک از آنها بر کاهش آبدهی حوضه رودخانه حبله‌رود در دوره زمانی مشاهده شده، پیش‌بینی اقلیم منطقه با استفاده از سناریوهای تغییر اقلیم و مدلهای جفت شده اقیانوس- جو و ریزمقیاس‌سازی خروجی‌های مدل AOGCM در حوضه مورد مطالعه و همچنین پیش‌بینی کاربری اراضی حوضه مورد نظر در دوره‌های آتی با دیدگاه بلندمدت اثر تغییرات اقلیمی و فعالیت های انسانی در میزان آبدهی رودخانه حبله‌رود صورت پذیرفت.
قائمی تصریح کرد: نتایج حاصل از این پژوهش بیانگر تغییرات کاربری اراضی حوضه حبله رود در جهت افزایش اراضی زراعی، باغی و مناطق مسکونی و کاهش اراضی مرتعی مرغوب و سیرقهقرایی پوشش گیاهی طبیعی بوده، از طرفی نتایج بررسی شاخص‌های اقلیمی نشان می‌دهد که میانگین دمای حوضه حبله‌رود روند صعودی داشته و تعدادی از شاخص‌های بارندگی نیز روند صعودی داشته است. همچنین نتایج حاصل از کاربرد رویکردهای مختلف مفهومی تفکیک اثر تغییر اقلیم و مداخلات انسانی، بیانگر این امر بوده که مداخلات انسانی نسبت به تغییر اقلیم تاثیر بیشتری در کاهش آبدهی حوضه حبله‌رود داشته است. نتایج حاصل از کاربرد مدلهای هیدرولوژیکی نیز اگر چه از نظر مقادیر مطلق متفاوت از نتایج رویکردهای مفهومی است اما از نظر الگو و روند زمانی و مکانی، سهم اثرات هم راستا با نتایج رویکردهای مفهومی می‌باشد. به عبارتی تمام رویکردها و روش‌ها نشان داده‌اند که سهم مداخلات انسانی در کاهش آبدهی رودخانه‌های حوضه حبله‌رود بیشتر از سهم تغییرات اقلیمی است.
وی با تاکید بر اینکه نتایج پیش‌یابی تغییرات اقلیمی حوضه حبله‌رود با استفاده از مدلهای گردش عمومی جو و سناریوهای تغییر اقلیم نشان می دهد که در اکثر ایستگاه‌ها و اکثر ماه های سال در دهه‌های آتی طبق هر سه سناریوی RCP8.5، RCP4.5 و RCP2.6 مجموع بارش ماهانه دارای روند افزایشی اندک بوده، توضیح داد: اما روند تغییرات دما در حوضه حبله رود طبق هر سه سناریوی RCP8.5، RCP4.5 و RCP2.6 در جهت افزایش معنادار میانگین ماهانه دمای ماکزیمم و مینیمم در دهه‌های آتی می‌باشد. همچنین نتایج مربوط به پیش‌بینی نقشه کاربری اراضی حوضه مورد مطالعه نیز بیانگر افزایش مساحت اراضی کشاورزی (باغ و زراعت) آبی در آینده و کاهش پوشش گیاهی مراتع و سیر قهقرایی آن است.
قائمی با اشاره به اینکه با توجه به نتایج حاصله، در جهت سازگاری با تغییرات اقلیمی و جلوگیری از پیامدهای آنها تدابیری مدّ نظر قرار گرفته و راه‌کارهایی برای جلوگیری از تأثیرات مخرب فعالیت های انسانی ارائه شد، گفت: راه‌حل‌های پیشنهادی به‌منظور رفع مشکلات و نزدیک شدن به اهداف مدیریت منابع آب را در قالب چهارچوب DPSIR و تحلیل درخت مشکل، با مشارکت حداکثری ذینفعان شامل کارشناسان و جوامع محلی جمع‌آوری شد. امتیاز مهم این رویکرد این است که در قالب یک نگاه سیستمی صرفاً به معلول‌ها نپرداخته، بلکه هنگام ارائه راه‌حل‌ها به نیروهای پیشران و علل وقوع مشکلات نیز توجه می‌شود که این خود به ارائه راهکارهای ریشه‌ای‌تر کمک کرده و یادگیری اجتماعی را نیز در پی دارد.
وی ادامه داد: امّا راهکارهای برآمده از فرآیند DPSIR با جوامع محلی، تنها منعکس‌کننده مطالبات و نظرات آنان بوده و ممکن است برخی از راهکارهای پیشنهادی به دلیل محدودیت‌های مالی، فنی و یا قانونی و مغایرت با سیاست‌های کلان قابلیت اجرا نداشته باشند، یا بعضی راهکارها با هم مشابهت یا هم‌پوشانی داشته باشند. در این راستا، فهرست اولیه راهکارهای پیشنهادی برای حوزه آبخیز حبله‌رود، ابتدا توسط تیم مطالعاتی تهیه و مورد پالایش و طبقه‌بندی قرار گرفته و سپس با روش بارش مغزی و با مشارکت اعضای تیم مطالعاتی اولویت‌بندی شدند.
گفتنی است، علاقه مندان جهت دسترسی به گزارش کامل تحقیق می توانند با گروه تحقیقات کاربردی شرکت مکاتبه نمایند.
